Dit fragment en de bijbehorende opdrachten zijn afkomstig van Sabine Jeurnin van het Etty Hillesum Lyceum, de Boerhaave. Heel erg bedankt voor het insturen!
| Het fragment | Dit fragment is helaas niet te vinden op Youtube. Het staat wel op onder andere Spotify. Ook is het te vinden via de onderstaande URL. Url: https://www.facebook.com/watch/?v=272379919923239 Duur: 5.07 Beschrijving: Theo Maassen wil graag eens ‘de honneurs waarnemen’. In dit fragment gebruikt hij allerlei Franse leenwoorden. |
| De cabaretier | Theo Maassen (1966) is een Nederlandse cabaretier en acteur. Hij staat bekend om zijn harde humor en zijn hoge grapdichtheid. |
| Mogelijke lesdoelen | – Kennis opdoen over leenwoorden – Woordenschat vergroten. |
| Introductie | Leenwoorden (Franse leenwoorden) De maatschappij verandert voortdurend, zo ook de taal. ‘Iedere taal krijgt er dan ook voortdurend nieuwe woorden bij terwijl oude woorden, samen met de zaken waarnaar zij verwezen, in onbruik raken of van betekenis veranderen’ . Nieuwe woorden van een taal zijn afleidingen, samenstellingen van bestaande woorden of leenwoorden. Over die laatste categorie ‘nieuwe woorden’ gaat het in deze les. ‘De belangrijkste reden voor het overnemen van leenwoorden is dus de noodzaak een lacune in de woordenschat te dichten. Daarnaast kiezen mensen vaak een leenwoord om eufemistische redenen, of omdat een buitenlands woord meer prestige heeft. Leenwoorden maken het ook mogelijk variatie te brengen in je woordkeuze: in een lange tekst wissel je bezoek eens af met visite’. Dus leenwoorden zijn woorden die van oorsprong uit een andere taal komen. Soms hebben we de woorden vernederlandst, soms kun je nog wel horen uit welk land het woord afkomstig is. Waar heeft het Nederlands woorden van geleend? Het blijkt dat we bij de volgende buren hebben ‘geshopt’: Frans, Latijn, Engels en Duits. Pas later volgden talen als Italiaans, Spaans, Indonesisch en Jiddisch. Waarom leenden we eerst alleen woorden van onze directe buren? Dit heeft de maken met de intensiteit van de contacten. Hoe langer en directer het contact, hoe meer woorden overgenomen werden. Tot in de 19e eeuw leenden we veel woorden uit het Frans en Latijn, in de 19e eeuw juist weer uit Duitsland en pas later in de 19e en 20e eeuw uit het Engels. Deze les gaat vooral over de Franse leenwoorden. Van de middeleeuwen tot de napoleontische tijd gaf Frankrijk in West- Europa de toon aan op terreinen als de politiek, de kunst, de muziek, de mode en de krijgskunst. Nadat Napoleon in 1815 zijn Waterloo had gevonden, nam de Franse culturele invloed af. Vandaag zoeken we uit hoe dat zit met die Franse invloed op de Nederlandse taal. Bizar, zo noemt Theo Maassen het aantal Franse woorden in ons vocabulaire. Hij maakte er een sketch over in zijn cabaretshow ‘Van kwaad tot erger’. Het nummer heet ‘Honneurs’. |
| Opdracht 1 | Bekijk of beluister het fragment twee keer. De eerste keer luister je gewoon naar het fragment. Bij de tweede keer luisteren noteer je de Franse leenwoorden die Theo gebruikt. Daarna noteer je de betekenis van de woorden. |
| Opdracht 2 | Beter goed gejat, dan slecht bedacht. Probeer zelf een tekst te schrijven met daarin zoveel mogelijk Franse leenwoorden. Zorg ervoor dat er een verhaallijn inzit (kies een thema) en dat er wat humor inzit! Hieronder vind je een aantal leenwoorden: Abonnement – alimentatie – allure – amuse – arrangement – apres-ski – aubergine – au pair – barrière – bagage – bouillon – branche – bureau – cadeau – camping – chantage – conciërge – coulant – coupé – couvert – comme il faut – derriere – diner – diner dansant – du moment – emballage – enfin – etagère – exquis – en profil – failliet – fondue – frappant – gourmet – gratuit – hommage – humeur – journalist – logé – van origine – ordinair- passant – permanent – pistoletje – polonaise – quarantaine – quiche – ravage – recalcitrant – revanche – sanitair – superieur – savoir-faire – toilet – vieux – la vie en rose . |
| Antwoorden | Hier vind je de Antwoorden van opdracht 1. |
Cabaret bij Nederlands 